রবার্ট ক্লাইভ ছিলেন ব্রিটিশ ইস্ট ইন্ডিয়া কোম্পানির সেনাপতি এবং ব্রিটিশ উপনিবেশবাদী। তিনি ভারত উপমহাদেশে ইংরেজ সাম্রাজ্যবাদের সূচনা করেন। তার উপাধি ছিল পলাশীর প্রথম ব্যারন। পলাশীর যুদ্ধে তার নেতৃত্বে ইস্ট ইন্ডিয়া কোম্পানির সেনাদল বাংলার নবাব সিরাজউদ্দৌলার সৈন্যদলকে পরাজিত করে।
রবার্ট ক্লাইভ উপমহাদেশের প্রথম ইংরেজ গভর্নর। ক্লাইভ দিল্লির সম্রাট শাহ আলমের সাথে এলাহাবাদে একটি চুক্তি স্বাক্ষর করেন। বাৎসরিক মাত্র ২৬ লক্ষ টাকার বিনিময়ে দেওয়ানি প্রদান করেন। এই চুক্তির ফলে ইস্ট ইন্ডিয়া কোম্পানি আনুষ্ঠানিকভাবে বাংলা, বিহার, উড়িষ্যার দেওয়ানি লাভ করে।
দিল্লির সম্রাট শাহ আলমের নিকট দেওয়ানি লাভের পর বাংলার নবাবী শাসন ধূলিসাৎ হয়।
নবাবকে বৃত্তিভোগীতে পরিণত করে রবার্ট ক্লাইভ দ্বৈত শাসন প্রবর্তন করেন ১৭৬৫ সালে।
দ্বৈত শাসন ব্যবস্থায় বাংলার নবাবের উপর শাসন ও বিচার বিভাগের দায়িত্ব অর্পণ করা হয়।
ক্লাইভ রাজস্ব আদায় ও প্রতিরক্ষার দায়িত্ব ন্যস্ত করেন কোম্পানির উপর।
দ্বৈত শাসন ব্যবস্থার মারাত্মক পরিণতি হল ছিয়াত্তরের মন্বস্তর।
Read more
আমাদের অল-ইন-ওয়ান মোবাইল অ্যাপের মাধ্যমে সীমাহীন শেখার সুযোগ উপভোগ করুন।
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
1 x Application (79.13%) | 100ms |
1 x Booting (20.87%) | 26.40ms |
update `subjects` set `view_count` = `view_count` + 1, `subjects`.`updated_at` = '2025-04-18 01:19:41' where `id` = 15744
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `_lft`, `_rgt` from `subjects` where `id` = 15744 limit 1
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `id`, `name`, `parent_id`, `_lft`, `_rgt`, `show_content`, `num_of_mcq`, `num_of_written`, `des_added_by`, `des_updated_by`, `author_name`, `link_subject_id`, `sub_category_id`, `main_category_id`, `slug`, `meta_og_title`, `meta_keyword`, `meta_description`, `vote`, `view_count`, `icon`, `page_type`, `chapter_name` from `subjects` where (`subjects`.`_lft` between 17073 and 17078) and `subjects`.`deleted_at` is null
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `id`, `description`, `short_description`, `subject_id` from `subject_descriptions` where `subject_descriptions`.`subject_id` in (15744, 15745, 15746) and `subject_descriptions`.`deleted_at` is null
Backtrace |
|
select `id`, `name`, `slug` from `sub_categories` where `sub_categories`.`id` in (4878) and `sub_categories`.`deleted_at` is null
Backtrace |
|
select `id`, `user_id`, `completeable_type`, `completeable_id`, `complete_progress`, `is_complete` from `completes` where `completes`.`completeable_id` in (15744, 15745, 15746) and `completes`.`completeable_type` = 'App\\Models\\Subject'
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `id`, `name`, `parent_id`, `_lft`, `_rgt`, `show_content`, `des_added_by`, `des_updated_by`, `author_name`, `link_subject_id` from `subjects` where `subjects`.`id` in (11156, 11157, 11158) and `subjects`.`deleted_at` is null
Backtrace |
|
select `id`, `description`, `short_description`, `subject_id` from `subject_descriptions` where `subject_descriptions`.`subject_id` in (11156, 11157, 11158) and `subject_descriptions`.`deleted_at` is null
Backtrace |
|
select `id`, `name`, `avatar` from `users` where `users`.`id` in (33722) and `users`.`deleted_at` is null
Backtrace |
|
select * from (select `questions`.`id`, `questions`.`subject_id`, `questions`.`category_id`, `questions`.`sub_category_id`, `questions`.`board_exam_id`, `questions`.`passage_id`, `questions`.`question_type`, `questions`.`question`, `questions`.`is_duplicate`, `questions`.`status`, `questions`.`image`, `subjectables`.`subject_id` as `pivot_subject_id`, `subjectables`.`subjectable_id` as `pivot_subjectable_id`, `subjectables`.`subjectable_type` as `pivot_subjectable_type`, row_number() over (partition by `subjectables`.`subject_id` order by `questions`.`created_at` desc) as `laravel_row` from `questions` inner join `subjectables` on `questions`.`id` = `subjectables`.`subjectable_id` where `subjectables`.`subject_id` in (15744, 15745, 15746) and `subjectables`.`subjectable_type` = 'App\\Models\\Question' and `questions`.`status` = 'active' and `questions`.`deleted_at` is null) as `laravel_table` where `laravel_row` <= 5 order by `laravel_row`
Bindings |
|
Backtrace |
|
select * from `subjects` where `subjects`.`id` = 15744 and `subjects`.`deleted_at` is null limit 1
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `id`, `name`, `slug`, `parent_id`, `_lft`, `_rgt` from `subjects` where (17078 between `subjects`.`_lft` and `subjects`.`_rgt` and `subjects`.`id` <> 15744) and `subjects`.`deleted_at` is null order by `_lft` asc
Bindings |
|
Backtrace |
|
select * from `subjects` where `subjects`.`id` = 15744 and `subjects`.`deleted_at` is null limit 1
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `id`, `name`, `parent_id`, `_lft`, `_rgt`, `slug`, `meta_og_title`, `meta_keyword`, `meta_description` from `subjects` where `subjects`.`id` = 15743 and `subjects`.`deleted_at` is null limit 1
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `id`, `description`, `subject_id` from `subject_descriptions` where `subject_descriptions`.`subject_id` in (15743) and `subject_descriptions`.`deleted_at` is null
Backtrace |
|
select * from `mediables` where `mediable_type` = 'App\\Models\\Subject' and `mediable_id` in (15744, 15745, 15746)
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `videos`.`video_src_url`, `mediables`.`mediable_id` as `chapter_id` from `videos` inner join `mediables` on `mediables`.`mediable_id` = `videos`.`id` where `videos`.`id` = 0 and `videos`.`video_src` = 'youtube' and `videos`.`deleted_at` is null
Bindings |
|
Backtrace |
|
select `id`, `name`, `main_category_id`, `slug` from `subjects` where `id` <> 15744 and `parent_id` = 15743 and `main_category_id` = 3 and `subjects`.`deleted_at` is null limit 5
Bindings |
|
Backtrace |
|
select * from `package_plans` where `status` = 'active' and `package_plans`.`deleted_at` is null
Bindings |
|
Backtrace |
|
200
[]
[]
0 of 0array:21 [▼ "x-https" => array:1 [▶ 0 => "1" ] "cookie" => array:1 [▶ 0 => "XSRF-TOKEN=eyJpdiI6InNHL3Q0RzNobjA4WGhnTGlYQ2dxOEE9PSIsInZhbHVlIjoibGUxKy9acWkzN3dkMEhobkx2d3puQVI4SEVPbmVsdUpyM1k1ZTQyRG02ZXBrSEV2ME5HUnNLQTJCQ2p5OW1ObWxMcXpOQ2dMb2QxVy9tMm9jb3dPd1RUbjNlb09KRjI4ZEtmd3NCWXRrMU9DRTdPYUVSQjc3SkhWUjdreTlKYUUiLCJtYWMiOiI1MDEzZTIyYjBhMTA4YzMwZDQ4NDI2NjY3MTA5YjVjNmE0OTYwNzcwOWUyNTQ3NGM5MGM5MWJhZGVhYTQ3YzAwIiwidGFnIjoiIn0%3D; satt_academy_session=eyJpdiI6IjFVcGZHamZxMU9tc3FLQ0F1TzNsdHc9PSIsInZhbHVlIjoiUkp0YiswdGw4MmJOUm1RRnRXU3J2Sk5IUUVmMEpmMFZpQlBDMVNqendWUUg4cnd4RFNWWVhvY29FbnhKeHllbi9VUWZ4TkxwbVpSL3NGOFRYRnljMEFtUXJ3VW56MHkrMW02aG5GM3NDN3FSaFVIb0dpWlhJMDlsN3h3bTdGUVIiLCJtYWMiOiIxMmEyNGNmZGVlYWY0MTYyZDQyOTA2NjU1YTY4YjMxZDI0ZDA4Y2Q3MmQ3ODliZjY0YTJmYzE5ZWViZWQyYjBjIiwidGFnIjoiIn0%3D ◀XSRF-TOKEN=eyJpdiI6InNHL3Q0RzNobjA4WGhnTGlYQ2dxOEE9PSIsInZhbHVlIjoibGUxKy9acWkzN3dkMEhobkx2d3puQVI4SEVPbmVsdUpyM1k1ZTQyRG02ZXBrSEV2ME5HUnNLQTJCQ2p5OW1ObWxMcXpOQ ▶" ] "sec-fetch-dest" => array:1 [▶ 0 => "document" ] "sec-fetch-user" => array:1 [▶ 0 => "?1" ] "sec-fetch-mode" => array:1 [▶ 0 => "navigate" ] "sec-fetch-site" => array:1 [▶ 0 => "none" ] "accept" => array:1 [▶ 0 => "text/html,application/xhtml+xml,application/xml;q=0.9,image/avif,image/webp,image/apng,*/*;q=0.8,application/signed-exchange;v=b3;q=0.7" ] "user-agent" => array:1 [▶ 0 => "Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)" ] "upgrade-insecure-requests" => array:1 [▶ 0 => "1" ] "sec-ch-ua-platform" => array:1 [▶ 0 => ""Windows"" ] "sec-ch-ua-mobile" => array:1 [▶ 0 => "?0" ] "sec-ch-ua" => array:1 [▶ 0 => ""HeadlessChrome";v="129", "Not=A?Brand";v="8", "Chromium";v="129"" ] "cache-control" => array:1 [▶ 0 => "no-cache" ] "pragma" => array:1 [▶ 0 => "no-cache" ] "x-real-ip" => array:1 [▶ 0 => "3.17.62.86" ] "x-forwarded-server" => array:1 [▶ 0 => "debugerror.xyz" ] "x-forwarded-proto" => array:1 [▶ 0 => "https" ] "x-forwarded-port" => array:1 [▶ 0 => "443" ] "x-forwarded-host" => array:1 [▶ 0 => "debugerror.xyz" ] "x-forwarded-for" => array:1 [▶ 0 => "3.17.62.86" ] "host" => array:1 [▶ 0 => "debugerror.xyz" ] ]
0 of 0array:2 [▼ "XSRF-TOKEN" => "wVJUXacOPtxK32h6lPcVdeMcsQASl2rj6ojZWrkX" "satt_academy_session" => "tvFt8TX8xRVgafBUiJEovkc4I4hvLnmCRUWBEtyO" ]
0 of 0array:7 [▼ "content-type" => array:1 [▶ 0 => "text/html; charset=UTF-8" ] "cache-control" => array:1 [▶ 0 => "no-cache, private" ] "date" => array:1 [▶ 0 => "Thu, 17 Apr 2025 19:19:41 GMT" ] "x-ratelimit-limit" => array:1 [▶ 0 => "60" ] "x-ratelimit-remaining" => array:1 [▶ 0 => "54" ] "set-cookie" => array:2 [▶ 0 => "XSRF-TOKEN=eyJpdiI6Ikpqd0lPcHppcENzUVJndkZiM1BhOWc9PSIsInZhbHVlIjoicEl5OThQcW5OMGlaeW9WQmljcEdqUkxtZDNRTzhJSTk0dUNtclNPTmN4Nk9GcFUwYm5CenBZRUJmUTU4eEFsNERmSWFLZjhON01uVHVuUWVhZU94aGY2b0VPMm9tWW9aN3Z6V254TlE4NGJucENtT0ZmcW1qZ2Q4ZEhQcTdaUjAiLCJtYWMiOiJlM2U5Y2UyYjkxYzhlM2ViZjllOWE0MGMwOWI1ZGZmZmIyYzY1ZDA2MjNhOWU5YjNmYjg1NDRjOGNmYjg3NmYyIiwidGFnIjoiIn0%3D; expires=Fri, 18 Apr 2025 19:19:41 GMT; Max-Age=86400; path=/; secure ◀XSRF-TOKEN=eyJpdiI6Ikpqd0lPcHppcENzUVJndkZiM1BhOWc9PSIsInZhbHVlIjoicEl5OThQcW5OMGlaeW9WQmljcEdqUkxtZDNRTzhJSTk0dUNtclNPTmN4Nk9GcFUwYm5CenBZRUJmUTU4eEFsNERmSWFLZ ▶" 1 => "satt_academy_session=eyJpdiI6IkhNc1pUb3hBQ3FLWnFtR3FTZ2t2d0E9PSIsInZhbHVlIjoiR0s0cHFQeURETEVrZGdITWlHc0R1K0dmMk9BMG5FQjMwYzM2MDJmMVpSQ1RMRHNoblZHVGduZGFNK0Ird0tOZ1c2NFVFR3BLSGEvK0l0ZTQzSVZKVVdZcTBXaWQ5T0lMQmxpUE1EOEdLVVlZWGFsY3ZLaGo1V0xPV3IxRUJyZmEiLCJtYWMiOiI4ODA0N2U4NTZmNzE2Yzc0YjVjNDZkNjY2MzNmNjg3YjcxN2M4YzhlODJkZWMxYjViNWNjNDBhODNjYmIyZjE4IiwidGFnIjoiIn0%3D; expires=Fri, 18 Apr 2025 19:19:41 GMT; Max-Age=86400; path=/; secure; httponly ◀satt_academy_session=eyJpdiI6IkhNc1pUb3hBQ3FLWnFtR3FTZ2t2d0E9PSIsInZhbHVlIjoiR0s0cHFQeURETEVrZGdITWlHc0R1K0dmMk9BMG5FQjMwYzM2MDJmMVpSQ1RMRHNoblZHVGduZGFNK0Ird0t ▶" ] "Set-Cookie" => array:2 [▶ 0 => "XSRF-TOKEN=eyJpdiI6Ikpqd0lPcHppcENzUVJndkZiM1BhOWc9PSIsInZhbHVlIjoicEl5OThQcW5OMGlaeW9WQmljcEdqUkxtZDNRTzhJSTk0dUNtclNPTmN4Nk9GcFUwYm5CenBZRUJmUTU4eEFsNERmSWFLZjhON01uVHVuUWVhZU94aGY2b0VPMm9tWW9aN3Z6V254TlE4NGJucENtT0ZmcW1qZ2Q4ZEhQcTdaUjAiLCJtYWMiOiJlM2U5Y2UyYjkxYzhlM2ViZjllOWE0MGMwOWI1ZGZmZmIyYzY1ZDA2MjNhOWU5YjNmYjg1NDRjOGNmYjg3NmYyIiwidGFnIjoiIn0%3D; expires=Fri, 18-Apr-2025 19:19:41 GMT; path=/; secure ◀XSRF-TOKEN=eyJpdiI6Ikpqd0lPcHppcENzUVJndkZiM1BhOWc9PSIsInZhbHVlIjoicEl5OThQcW5OMGlaeW9WQmljcEdqUkxtZDNRTzhJSTk0dUNtclNPTmN4Nk9GcFUwYm5CenBZRUJmUTU4eEFsNERmSWFLZ ▶" 1 => "satt_academy_session=eyJpdiI6IkhNc1pUb3hBQ3FLWnFtR3FTZ2t2d0E9PSIsInZhbHVlIjoiR0s0cHFQeURETEVrZGdITWlHc0R1K0dmMk9BMG5FQjMwYzM2MDJmMVpSQ1RMRHNoblZHVGduZGFNK0Ird0tOZ1c2NFVFR3BLSGEvK0l0ZTQzSVZKVVdZcTBXaWQ5T0lMQmxpUE1EOEdLVVlZWGFsY3ZLaGo1V0xPV3IxRUJyZmEiLCJtYWMiOiI4ODA0N2U4NTZmNzE2Yzc0YjVjNDZkNjY2MzNmNjg3YjcxN2M4YzhlODJkZWMxYjViNWNjNDBhODNjYmIyZjE4IiwidGFnIjoiIn0%3D; expires=Fri, 18-Apr-2025 19:19:41 GMT; path=/; secure; httponly ◀satt_academy_session=eyJpdiI6IkhNc1pUb3hBQ3FLWnFtR3FTZ2t2d0E9PSIsInZhbHVlIjoiR0s0cHFQeURETEVrZGdITWlHc0R1K0dmMk9BMG5FQjMwYzM2MDJmMVpSQ1RMRHNoblZHVGduZGFNK0Ird0t ▶" ] ]
0 of 0array:3 [▼ "_token" => "wVJUXacOPtxK32h6lPcVdeMcsQASl2rj6ojZWrkX" "_previous" => array:1 [▶ "url" => "https://debugerror.xyz/admission/%E0%A6%B0%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9F-%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%AD-49294" ] "_flash" => array:2 [▶ "old" => [] "new" => [] ] ]